Nấm linh chi là một loại dược liệu quý hiếm, có giá trị kinh tế cao. Bằng đam mê, sự cộng tác của các đơn vị ban ngành, ông Nguyễn Cho đã mạnh dạn học hỏi các kỹ thuật công nghệ cao thí điểm thành công mô hình trống nấm linh chi đạt năng suất, chất lượng.
Ứng dụng khoa học kĩ thuật trồng nấm dược liệu
Với kinh nghiệm hơn 20 năm trồng nấm rơm, nấm sò thực phẩm, ông Nguyễn Cho đã mạnh dạn nghiên cứu, trồng thử nghiệm nấm linh chi dược liệu, đến nay mô hình đã cho hiểu quả kinh tế cao, mở ra hướng đi mới cho người nông dân.
Đây là mô hình thí điểm đầu tiên ở tỉnh Thừa Thiên Huế về áp dụng các công nghệ khoa học kỹ thuật tiên tiến vào trồng nấm linh chi Hàn Quốc với sự hỗ trợ của UBND xã Quảng Phú, Sở Khoa học và Công nghệ và Trung tâm Ứng dụng tiến bộ khoa học và công nghệ tỉnh. Mô hình thuộc dự án “Ứng dụng công nghệ nuôi trồng, sơ chế và bảo quản nấm dược liệu linh chi để thực hiện xây dựng chương trình Nông thôn mới nâng cao”.
Hiện tại, trang trại 1500m2 của ông Cho đang có 500m2 diện tích trồng nấm linh chi dược liệu. Bắt đầu trồng thử nghiệm từ 5/2021 và đã được nghiệm thu 9/2021, đến nay mỗi 1 ngàn viên phôi nấm đã cho thu hoạch từ 15 đến 20 kg nấm khô.
Ông Nguyễn Cho trồng nấm linh chi dược liệu tại tỉnh Thừa Thiên Huế.
Theo ông Cho, khâu khó nhất trong sản xuất nâm linh chi là ủ mùn cưa làm phôi nấm. Mùn cưa được dùng phải là mùn cưa cao su, phải tiến hành lọc để loại bỏ tạp chất. Trong quá trình ủ sẽ trộn thêm 4 cân vôi/1 tấn mùn cưa để khử độ PH, giúp mùn cưa mau hoai mục và 1 cân đường cát/1 tấn mùn cưa. Đặc biệt trong quá trình ủ mùn cưa mỗi 7 ngày sẽ phải đảo, trộn mùn cưa 1 lần, sau hơn 20 ngày ủ có thể đóng bịch để làm phôi nấm.
Để giúp nấm phát triển tốt, năng suất trong quá trình đóng phôi nấm cần trộn thêm 5 kg bột ngô và 5 kg bột gạo trên mỗi tấn mùn cưa. Chất lượng của phôi sẽ quyết định đến năng suất và chất lượng nấm. Sau khi đóng mùn cưa vào các bịch ni lon nhỏ, sẽ tiến hành hấp trong vòng 30 tiếng để khử khuẩn rồi để ở nhiệt độ thường trong vòng 48 tiếng. Sau các công đoạn trên phôi mới đủ tiêu chuẩn để cấy giống.
Theo tiêu chuẩn kỹ thuật 1 cân giống sẽ cấy vào 60 bịch phôi, sau từ 3 đến 4 tháng, khi nấm đã phát tán hết bào tử lên bền mặt tai nấm, viền trắng xung quanh không còn nữa sẽ có thể thu hoạch. Mỗi năm nông dân có thể sản xuất khoảng 2 vụ nấm, vụ mùa chính là vụ thu đông bắt đầu từ tháng 7, tháng 8 dương lịch.
Các kĩ thuật trồng nấm linh chi dược liệu khó hơn nhiều so với các loại nấm thông thường.
Mỗi vụ ông Cho sản xuất từ 15000 đến 20000 phôi giống, với giá thành từ 600 đến 700 ngàn/kg nấm, trừ chi phí sản xuất khoảng 5 triệu/1 ngàn phôi giống, gia đình ông cho thu lợi nhuận khoảng 2,5 triệu/1 ngàn phôi giống.
Ông Cho chia sẻ thêm đặc tính của nấm Linh chi mọc hướng ngang, nên khi trồng nấm phải thay đổi vị trí túi giá thể cho phù hợp. Nhiệt độ trong khu nuôi trồng phải luôn đảm bảo từ 28 đến 30 độ C, độ ẩm từ 80 đến 85%.
Đặc biệt, vào mùa nắng nóng bắt buộc phải sử dụng đến hệ thống phun sương trên mái, bạt cách nhiệt và tưới nước để giữ độ ẩm cho nấm. Vì đang trong thời gian thử nghiệm nên ông Cho hay gặp tình trạng nấm bị chết, sinh trưởng kém.
Hướng đi nào cho nấm linh chi dược liệu?
Được biết, dự án trồng nấm linh chi dược liệu được huyện Quảng Điền triển khai thành 2 giai đoạn trong thời gian 16 tháng (từ tháng 9/2021 đến 12/2022) với tổng kinh phí hơn 1,625 tỷ đồng; trong đó ngân sách cấp hơn 475 triệu đồng, vốn đối ứng của người dân gần 1,15 tỷ đồng. Giai đoạn 1, dự án triển khai xây dựng mô hình nuôi trồng, sơ chế và bảo quản nấm dược liệu linh chi tại một hộ dân trên địa bàn xã với diện tích 500m2, quy mô 30.000 túi/2 vụ. Ngoài ra, dự án tổ chức 2 lớp tập huấn kỹ thuật cho 100 lượt người tham gia để nhân rộng mô hình này. Trong thời gian thử nghiệm, sẽ tiến hành nghiệm thu để đánh giá hiệu quả canh tác.
Việc đẩy mạnh mô hình trồng nấm linh chi công nghệ cao không chỉ đem lại nguồn thu nhập bền vững mà còn giải quyết việc làm cho lao động địa phương, mở ra hướng đi mới trong phát triển kinh tế, góp phần thúc đẩy quá trình xây dựng xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao.
Sản xuất nấm linh chi dược liệu dù tốn công và có tiêu chuẩn kĩ thuật cao nhưng đem lại lợi nhuận vượt trội hơn so với sản xuất nấm thực phẩm thông thường. Nhưng vấn đề hiện tại chính là tìm đầu ra cho sản phẩm.
Các sản phẩm từ nấm linh chi vẫn đang gặp khó khăn trên thị trường tiêu thụ.
Anh Phạm Đăng Khoa chủ nhiệm dự án cho biết, trong quá trình triển khai mô hình bà con được hỗ trợ về kỹ thuật trồng và một số thiết nguyên vật liệu như hệ thống phun sương, bao ni lon, mùn cưa, giá đỡ,… Nhưng về việc tìm đầu ra hiện vẫn đang gặp nhiều khó khăn và phụ thuộc vào chủ trang trại và chính quyền huyện Quảng Điền.
Theo Đông y nấm linh chi có hiệu quả với các bệnh Tâm khí hư, Tâm dương hư. Linh chi giúp cải thiện các triệu chứng nhức đầu, chóng mặt, hồi hộp, hụt hơi, tức ngực, tay chân lạnh, ra nhiều mồ hôi, đổ mồ hôi trộm, ngũ tâm phiền nhiệt, mất ngủ… và giúp hạ huyết áp, giảm cholesterol. Mặc dù có tính ứng dụng cao trong việc chữa bệnh, chăm sóc sức khỏe nhưng mức độ phổ biến của nấm linh chi dược liệu còn hạn chế. Nấm linh chi dược liệu sau khi sấy khô có thời hạn sử dụng trong 1 năm, có thời điểm ông Cho phải hạ giá thành sản phẩm để dễ tìm khách mua.
Ông Cho bày tỏ để có thể dễ dàng trong việc tìm đầu ra, mở rộng mô hình sản xuất trước hết cần phải xây dựng thương hiệu, bảo hộ chất lượng, nguồn gốc cho sản phẩm. Hiện tại, sản phẩm nấm linh chi dược liệu từ trang trại ông Cho đã có đầu ra tại các tỉnh Quảng Trị, Quảng Bình, Sài Gòn, Đà Nẵng. Vụ đầu năm 2022, ông Cho trồng 20 ngàn phôi thu về hơn 2,5 tạ nấm, doanh thu hơn130 triệu đồng. Ông Cho hy vọng, sau thời gian trồng thử nghiệm, hoàn thiện quy trình, chính quyền địa phương, các đơn vị ban ngành sẽ có thể xây dựng phương hướng cụ thể để nhân rộng mô hình, tạo công ăn việc làm cho người dân.
Theo Tạp chí SHTT & Sáng tạo – Phan Hòa