Một năm sau khi đạt đỉnh 68.000 USD, giá Bitcoin (BTC) giờ chỉ còn dưới mốc 18.000 USD. Trước những thách thức từ nền kinh tế vĩ mô, các yếu tố ảnh hưởng tới thị trường và các vụ bê bối trong ngành, lĩnh vực tiền số đã trải qua mức sụt giảm giá trị “khủng khiếp” trong năm qua.
Thị trường tiền điện tử gặp “vận đen” trong năm 2022.
Một năm trước vào thời điểm này, các nhà đầu tư đã mô tả Bitcoin là “tương lai của tiền tệ” và ethereum là công cụ phát triển quan trọng nhất trên thế giới. Các token không thể thay thế đã bùng nổ, Coinbase giao dịch ở mức cao kỷ lục. Tất cả nhà đầu tư đều dự đoán năm 2022 sẽ là một năm “bay cao” hơn nữa cho ngành tiền số.
Đáng tiếc, đỉnh cao của tiền điện tử đã dừng lại ở tháng 11/2021.
Trong 12 tháng kể từ khi Bitcoin đạt đỉnh hơn 68.000 USD, hai đồng tiền kỹ thuật số lớn nhất đã mất 3/4 giá trị, đồng thời sụp đổ cùng với các cổ phiếu công nghệ rủi ro nhất. Ngành công nghiệp này từng được định giá khoảng 3.000 tỷ USD, hiện chỉ còn khoảng 900 tỷ USD.
“Tai ương” bắt đầu
Sự suy thoái bắt đầu vào cuối năm 2021. Đó là khi tỷ lệ lạm phát bắt đầu tăng đột biến và làm dấy lên lo ngại rằng Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) sẽ bắt đầu tăng chi phí đi vay. Bitcoin đã giảm 19% trong tháng 12/2021, khi các nhà đầu tư chuyển sang tìm kiếm những tài sản đầu tư an toàn hơn trong bối cảnh nền kinh tế biến động.
Đợt bán tháo tiếp tục diễn ra vào tháng 1/2022, khi Bitcoin giảm 17% và ethereum giảm mạnh 26%.
Thời điểm này, ông David Marcus, cựu giám đốc tiền điện tử tại Meta, đã cảnh báo thị trường nên tập trung vào các vấn đề thực tế hơn thay vì đầu tư vào tiền điện tử, cho rằng “mùa đông” của loại tài sản này đã đến.
Nhưng “mùa đông” của tiền điện tử đã không kéo tới, cho đến tháng 5/2022, khi sự sụp đổ của đồng tiền “thảm hoạ” Luna và TerraUSD (UST) khiến thị trường stablecoin chính thức trở nên chao đảo, với khoảng 40 tỷ USD đã bị xoá sổ.
Stablecoin là một loại tiền tệ kỹ thuật số được thiết kế để duy trì tỷ giá 1 chọi 1 với USD, hoạt động như một loại tài khoản ngân hàng cho nền kinh tế tiền điện tử và cung cấp một kho lưu trữ giá trị tốt, trái ngược với sự biến động như BTC và các loại tiền kỹ thuật số khác.
Tính an toàn của thị trường tiền kỹ thuật số chính thức trở thành một dấu hỏi lớn trong toàn hệ thống.
Bắt đầu từ tháng 6, “đáy” của thị trường này đã “thủng”, với hàng trăm mã token liên tục rơi tự do.
Nền tảng cho vay Celsius đã tạm dừng rút tiền vì “điều kiện thị trường khắc nghiệt”. Binance cũng đã tạm dừng rút tiền, trong khi công ty cho vay tiền điện tử BlockFi đã cắt giảm 20% lực lượng lao động của mình sau khi tăng hơn 5 lần kể từ cuối năm 2020.
“Cú hích” đưa tất cả về nơi bắt đầu
Bắt đầu từ giữa năm, những vụ phá sản diễn ra nhanh chóng và dữ dội. Tháng 7/2022, hai nền tảng giao dịch tiền điện tử lớn là Voyager và Celsius đã tuyên bố phá sản.
Mới đây nhất, sàn tiền số thứ 3 thế giới FTX, từng trị giá 32 tỷ USD, vấp phải vấn đề thanh khoản và phải nộp đơn xin phá sản. Sự việc xảy ra nhanh chóng đến nỗi nhiều nhà đầu tư “không kịp trở tay” và phải đứng nhìn những khoản tiền của mình bị kẹt lại trong các ví điện tử, giờ đây có lẽ đã bị đóng băng, thậm chí đang bị điều tra hình sự.
Giá Bitcoin đã giảm xuống mức thấp nhất trong 2 năm sau khi “tai ương” xảy đến với FTX. Tương tự, ethereum cũng giảm sâu và solana, một đồng tiền phổ biến khác được các nhà phát triển sử dụng và được Bankman-Fried chào hàng, đã giảm hơn một nửa giá trị.
Cổ phiếu gắn liền với tiền điện tử cũng bị ảnh hưởng. Sàn giao dịch tiền điện tử Coinbase giảm 20% trong hai ngày, trong khi Robinhood, ứng dụng giao dịch mà Bankman-Fried là một trong những nhà đầu tư lớn nhất của nó, đã giảm 30% trong cùng thời gian.
Thời điểm để xây lại sân chơi lành mạnh hơn
Thay vì hoạt động như một hàng rào chống lại lạm phát, gần mức cao nhất trong 40 năm, Bitcoin đã được chứng minh là một tài sản đầu cơ khác, được đẩy lên cao khi thị trường hưng phấn và lao dốc khi tâm lý nhà đầu tư bất ổn.
Katie Talati, giám đốc nghiên cứu tại Arca, một công ty đầu tư tập trung vào tài sản kỹ thuật số, cho biết: “Bây giờ nhìn lại, sự phấn khích và giá cả của tài sản kỹ thuật số rõ ràng đã vượt lên trên chính nó và giao dịch vượt xa mọi giá trị cơ bản”.
Cho dù tiền điện tử có bị diệt vong mãi mãi hay cuối cùng sẽ phục hồi, như ông Talati mong đợi, cuộc “tắm máu” năm 2022 đã phơi bày nhiều sai sót của ngành tiền điện tử và rung lên hồi chuông cảnh báo cho các nhà đầu tư và công chúng về việc tại sao cần tồn tại quy định tài chính.
Michael Saylor, chủ tịch điều hành của MicroStrategy, một công ty công nghệ sở hữu 130.000 BTC, cho biết: “Ngành công nghiệp này cần phải phát triển và các cơ quan quản lý nên vào cuộc. Tương lai của ngành là các tài sản kỹ thuật số đã đăng ký được giao dịch trên các sàn giao dịch được quản lý, nơi mọi người đều có sự bảo vệ khỏi các rủi ro”.
Theo Minh Ý/CNBC/vietnamfinance.vn